Məşhur (“məşhur”la başlayan standart cümlələr tanış gəldi?!) holland yazıçı və jurnalisti Herman Koxun ilk baxışda adi təəssürat (bəli, adi təəssürat!) bağışlayan “Şam yeməyi” romanının süjetinin sərhədləri konkret bir zaman çərçivəsinə oturdulub: restoranda bir axşam (daha doğrusu, şam yeməyinə məzə seçilib). İki qardaş və həyat yoldaşları şam yeməyində bir məsələni müzakirə etmək üçün yığışıblar (əslində başqa çarələri yoxdur). Paul Loman keçmiş tarix müəllimidir (elə “indi də”), qardaşı Serj isə gələcəyin Baş naziri (bilmək olmaz). İkisinin də yeniyetmə övladları var. Süfrə arxasında başlayan bayağı söhbət get-gedə drama çevrilir və dəhşətli ailə sirləri (bu yerdə gülmək məni tutur) bir-bir üzə çıxır. Masaya gələn hər yeni yemək çeşidi ilə gərginlik daha da artır (Allah axırını xeyir eləsin!)…

Mötərizələrdəki replikalar tərcüməçiyə aiddir, belə ciddi yerdə bu cür kinayəli atmacaların məramını bilmək üçün əsəri mütləq oxumaq lazımdır. Bu annotasiyanı əsərin təhkiyəçisi yazsaydı, məhz bu cür alınardı…

Roman 2009-cu ildə Hollandiyada “Oxucu mükafatı”na (Publieksprijs voor het Nederlandse Boek) layiq görülüb. 2014-ci ildə “Endrü Karneqi Medalı” (Andrew Carnegie Medal) mükafatına namizəd göstərilib. İyirmidən çox dilə tərcümə edilərək müəllifinə dünya şöhrəti gətirib. İndiyədək milyondan çox nüsxə satılıb. Süjeti əsasında üç ayrı ölkədə (Niderland, 2013; İtaliya, 2014; ABŞ, 2017) film çəkilib.

“Şam yeməyi” romanına “Sevdiyiniz insanları qorumaq üçün nələrə qadirsiniz?” adını da vermək olardı. Ancaq kitabın məzmunu təkcə bundan ibarət deyil. O həmçinin şərin mahiyyətindən və valideynlərin övladlarının əməllərinə görə daşıdığı cavabdehlikdən də bəhs edir”.

“Hardasa detektiv janrında yazılmış mükəmməl bir süjetin “soyuq” bir üslubla nəfis ahəngi – məgər “Şam yeməyi” romanına Hollandiyanın ən böyük ədəbiyyat mükafatı, dünya şöhrəti və milyonlarla tiraj gətirən məhz bu “resept” deyilmi?”

“Bu romanı ancaq Mişel Uelbekin romanları ilə müqayisə etmək olar. Məsələ təkcə məşhur fransız nasirini yada salan təhkiyəçinin soyuq və mizantropik tonu deyil. Həm də ailə sirrini əsərin sonuna qədər açmamağında, bir çox məsələni məchul saxlamağında və izah etməməyindədir: hər kəsin özünü gördüyü bir növ Rorşah analizidir…”